Η υπόθεση των ελαττωματικών αερόσακων Takata αποδεικνύει ότι στην Κύπρο, το κόστος της ασφάλειας συχνά μετακυλίεται στους λάθος ώμους. Τα γκρίζα οχήματα, χωρίς επίσημη υποστήριξη, δημιουργούν ανασφάλεια στην αγορά και εντείνουν το πρόβλημα των ανακλήσεων.

Η ανάκληση των ελαττωματικών αερόσακων TAKATA αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας. Εκατομμύρια αυτοκίνητα παγκοσμίως επηρεάστηκαν, με τους κατασκευαστές να επωμίζονται το βάρος της αντικατάστασης. Στην Κύπρο, όμως, η κατάσταση έχει πάρει άλλη τροπή: αντί να γίνεται συζήτηση για την προστασία των οδηγών, το θέμα έχει μετατραπεί σε ένα παιχνίδι ευθυνών και οικονομικών απαιτήσεων. Και όπως πάντα, οι πραγματικές αιτίες παραβλέπονται.

Γιατί υπάρχουν χρεώσεις;

Οι επίσημες αντιπροσωπείες έχουν αναλάβει να αντικαταστήσουν τους ελαττωματικούς αερόσακους χωρίς κανένα κόστος για τους πελάτες που αγόρασαν το αυτοκίνητό τους από αυτές. Αυτό συμβαίνει γιατί οι κατασκευαστές αποζημιώνουν τις αντιπροσωπείες για κάθε επιβεβαιωμένο όχημα που περιλαμβάνεται σε ανάκληση. Το πρόβλημα, ωστόσο, ξεκινά όταν μιλάμε για αυτοκίνητα που εισήχθησαν στην Κύπρο μέσω «παράλληλων» ή ανεξάρτητων εισαγωγέων – τα λεγόμενα οχήματα γκρίζας αγοράς.

Τι μας είπε η Toyota;

Η Toyota στην Κύπρο, που έχει επηρεαστεί σοβαρά από το ζήτημα, μας είπε ότι τα τελευταία δέκα χρόνια, ως επίσημος διανομέας της μάρκας στη χώρα μας, έχει αντικαταστήσει πάνω από 19.200 αερόσακους, διασφαλίζοντας την ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας για τους πελάτες της και παραμένοντας πιστή στη δέσμευσή της για την ασφάλεια.

Σύμφωνα με την ίδια εταιρεία, περίπου το 85% των εκκρεμών καμπανιών ανάκλησης Takata αφορούν οχήματα που εισήχθησαν από εμπόρους ή ιδιώτες εκτός του επίσημου δικτύου της Toyota. Αυτά τα οχήματα εισήχθησαν στην Κύπρο χωρίς τη γνώση ή τη βοήθεια της Toyota. 

Αντιπροσωπείες όπως η ίδια προσπαθούν να εξυπηρετήσουν όλους τους πελάτες τους, προσφέροντας υποστήριξη και λύσεις ακόμα και σε περιπτώσεις που δεν υποχρεούνται να το κάνουν. Αντί να επιβαρύνουν αδικαιολόγητα τους καταναλωτές, αναλαμβάνουν μεγάλο μέρος της διαδικασίας ανάκλησης, εξασφαλίζοντας πως όσοι έχουν αγοράσει αυτοκίνητα μέσω των επίσημων δικτύων θα είναι απολύτως ασφαλείς.

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως η ευθύνη πρέπει να πέφτει αποκλειστικά πάνω τους. Η έλλειψη ρύθμισης για τα γκρίζα οχήματα δημιουργεί μια αδικία, όπου οι επίσημες αντιπροσωπείες καλούνται να επωμιστούν ένα κόστος που θα έπρεπε να βαρύνει τους πραγματικά υπεύθυνους.

Τα γκρίζα οχήματα και η απουσία ευθύνης

Αρκετές ανακριβείς δηλώσεις από βουλευτές, που έγιναν σε διάφορα τηλεοπτικά πάνελ, ραδιοφωνικές εκπομπές και άλλα μέσα, έχουν δημιουργήσει μία λανθασμένη αφήγηση που επηρεάζει την κοινή γνώμη και στρέφει τα μέσα ενημέρωσης εναντίον των αντιπροσωπειών στην Κύπρο, ειδικά όσον αφορά τα διαχειριστικά κόστη που επιβάλλονται σε ορισμένους ιδιοκτήτες οχημάτων.   

Μέλη του ΣΕΜΗΟ (Σύνδεσμος Εισαγωγέων Μηχανοκίνητων και Ηλεκτρικών Οχημάτων) έχουν συμμετάσχει σε τηλεοπτικά πάνελ, ωστόσο οι τοποθετήσεις και οι απόψεις τους δεν ελήφθησαν υπόψη. Αντιθέτως, δέχθηκαν πιεστικές ερωτήσεις αποκλειστικά για τα διοικητικά κόστη, ενώ άλλα θέματα που ανέφεραν αγνοήθηκαν.

Η μεγάλη αλήθεια είναι πως όταν ένα αυτοκίνητο εισάγεται μέσω μη εξουσιοδοτημένων καναλιών, δεν υπάρχει καταγραφή του στο σύστημα του επίσημου αντιπροσώπου. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει και αποζημίωση από τον κατασκευαστή για την ανάκληση. Οι αντιπροσωπείες, λοιπόν, βρίσκονται σε δύσκολη θέση: είτε θα απορροφήσουν το κόστος αντικατάστασης των αερόσακων για χιλιάδες οχήματα που δεν είχαν καμία σχέση με τις επίσημες πωλήσεις τους, είτε θα πρέπει να μετακυλήσουν το κόστος στους ιδιοκτήτες αυτών των οχημάτων.

Το αποτέλεσμα; Όσοι αγόρασαν ένα γκρίζο αυτοκίνητο μπορεί να χρειαστεί να πληρώσουν για μια εργασία που σε άλλες συνθήκες θα ήταν δωρεάν. Αυτό όμως δεν είναι ευθύνη των αντιπροσωπειών, αλλά του τρόπου που λειτουργεί η αγορά εισαγόμενων μεταχειρισμένων αυτοκινήτων στην Κύπρο.

Ποιος φταίει πραγματικά;

Είναι εύκολο να στοχοποιηθεί οποιαδήποτε εταιρεία για τις χρεώσεις. Αλλά ας αναρωτηθούμε: Ποιος επιτρέπει την ανεξέλεγκτη εισαγωγή γκρίζων οχημάτων, χωρίς κανένα πλαίσιο ευθύνης για τους εισαγωγείς; Γιατί οι κρατικές αρχές δεν απαιτούν από αυτούς τους εμπόρους να φροντίζουν για την ασφάλεια των αυτοκινήτων που φέρνουν στη χώρα; Γιατί οι ιδιοκτήτες δεν ενημερώνονται εγκαίρως για τους κινδύνους που ενδέχεται να κρύβει το όχημά τους;

Η πραγματική λύση

Στην τελική, οι αντιπροσωπείες στην Κύπρο δεν ευθύνονται για το χάος της αγοράς μεταχειρισμένων. Το πρόβλημα είναι θεσμικό και απαιτεί κρατική παρέμβαση. Οι ιδιοκτήτες των οχημάτων που ανήκουν σε ανακλήσεις οφείλουν να ελέγξουν αν το όχημά τους προέρχεται από επίσημο δίκτυο ή αν ανήκει σε εκείνα που κανείς δεν θέλει να αναλάβει.

Η ασφάλεια δεν είναι κάτι που πρέπει να εξαρτάται από το ποιος πουλάει ένα αυτοκίνητο. Αν όμως οι κρατικές αρχές δεν νοιάζονται, τότε το κόστος – οικονομικό και ανθρώπινο – πέφτει στους ώμους των οδηγών. Και αυτή είναι η πραγματική αδικία.